Ağır Ceza Davaları

Kanunda öngörülen ceza miktarı bakımından en ağır suçlara bakan mahkemeler ağır ceza mahkemeleridir. Ağır ceza mahkemeleri tarafından yürütülen ağır ceza suçları, detaylı bir incelemeyi beraberinde getirir. İftira ya da aklanmanın çok sık yaşandığı bu davalarda, delil, belge ve şahitlerin de kapsamlı bir şekilde incelendiği uzun bir süreç söz konusudur.

Ağır ceza mahkemesinin yargılama görevine giren suçlar, 5235 Sayılı Kanun’un 12. maddesinin suç vasfı ve ceza miktarı yönünden getirdiği kriterleri dikkate alınarak belirlenir. Asliye ceza mahkemesi, ağır ceza mahkemesinin görevi kapsamına girdiği açıkça belirtilmeyen suçlara bakmakla görevlidir. Çocuk ağır ceza mahkemesi ise, 18 yaşından küçük sanıkların yargılanma görevini yerine getirir.

Ağır ceza mahkemeleri, dava sürecinde, fail olan kişinin tutuklu veya tutuksuz yargılanmasına, yurt dışına kaçma ihtimaline karşı yurt dışına çıkma yasağı gibi önlemler alabilir.

Ağır ceza suçları kendi içinde çeşitli kollara ayrılır. Bunlar özel kanunlar, ülke itibarına zarar veren suçlar ve ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren, yani üst sınırı 10 yıldan fazla olan tüm suçlara ilişkin davalara bakma görevi ağır ceza mahkemesinindir. 

Özel kanunlar;

1. Kasten birini öldürmek
2. Ölüme bilinçli bir şekilde neden olmak
3. Ağırlaştırılmış yaralama suçuna girişmek
4. Yağma ve gasp etmek
5. Zimmet suçu
6. Hileli iflas suçuna karışmak
7. Birini kasıtlı bir şekilde dolandırmak
8. Resmi belge üzerinde sahtecilik suçu

Ülke itibarına zarar veren suçlar;

1. Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar,
2. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,
3. Milli savunmaya karşı suçlar ve casusluk,
4. 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunun kapsamına giren propaganda yapma suçu ve örgüt üyeliği suçu vb. siyasi nitelikli suçlar.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezası gerektiren, yani üst sınırı on yıldan fazla olan tüm suçlara ilişkin davalara bakma görevi ağır ceza mahkemelerine aittir.  Örneğin parada sahtecilik suçu ve uyuşturucu madde imal veya ticareti suçu da ceza üst sınırı nedeniyle ağır ceza mahkemesi görevidir.

Ağır ceza mahkemeleri, Adalet Bakanlığı tarafından, il merkezlerinde, bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak kurulur.

Ağır ceza davaları kısa süre içinde sonuçlanan davalar olmayabilir. İşlenen suçun ne kadar kişi ile ilgili olduğu, davanın derinliği, dava sürecinde elde edilen deliller ve faili meçhul kişilerin dava sürecine dahil olması davaların uzamasında önemli etkenlerdendir.

Ağır ceza mahkemelerinde bir mahkeme başkanı bulunur. İki üyenin de bulunduğu mahkemede, başkan ve üyeler toplanır ve karar verilir. Savcının katılımı zorunludur. 
Müzakere yolu ile alınan kararlarda, üye hakimler görüşünü bildirir. Mahkemenin başkanı müzakerenin yöneticisidir. Oyları toplar ve ardından kararı açıklar.

Her Türk vatandaşının suçlara ve cezaya itiraz etme hakkı vardır. Ancak Ağır Ceza Mahkemeleri gerekçesiz, dayanaksız ve altı boş itirazları redderer. Eğer makul bir gerekçe ile itiraz edilmişse, Ağır Ceza Mahkemesi bu dayanağı detaylı olarak inceler. İtiraz eden kişi bunu sözlü olarak ya da dilekçe yolu ile doğrudan mahkemeye yapabilir. Burada önemli olan yapılan itirazın genel geçer, makul bir dayanağının olmasıdır.

Ağır Ceza Mahkemeleri soruşturma aşamasında geniş görevlere sahiptir. Kişi özgürlüğünü ilgilendiren önemli konularda karar alma yetkisi bu mahkemelere aittir. Ağır Ceza Mahkemelerinin soruşturma aşamasındaki görevlerinin bazıları şöyledir:

1. Ağır ceza mahkemeleri oy birliği ile telekomünikasyon yolu ile iletişimin dinlenmesi, kayıt altına alınması, sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi gibi kararlar alabilir. 
2. Sanık veya şüphelinin teknik araçlarla izlenmesine oy birliği ile karar verebilir. İtiraz edilmesi durumunda bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır.
3. Ağır ceza mahkemesi tarafından bir soruşturmayla ilgili oy birliği ile gizli soruşturmacı görevlendirilebilir. İtiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır.
4. Ağır ceza mahkemesi taşınmazlara, hak ve alacaklara el koymaya ağır oy birliğiyle karar verilir. İtiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır.
5. Ağır ceza mahkemesinin görevi kapsamına giren önemli işlerden biri de Cumhuriyet savcılıkları arasındaki yetki uyuşmazlıklarını ela alarak çözmesidir.