Hayata Karşı Suçlar

Türk Ceza Kanunu’nun Kişilere Karşı Suçlar bölümünde ‘hayata karşı işlenen suçlar’ adı altında düzenleme yapılmıştır. Buna göre 81. Madde ile 85. Madde arasında yer alan düzenleme, ‘hayata karşı işlenen suçlar’ detaylı olarak belirtilir. İnsan hayatına karşı olarak bilerek veya taksirli bir davranışla yapılan bir eylemin sonucunda, kişinin hayatının sona erdirilmesi, hayata karşı işlenen suçlar bölümünde yer alır.

Avrupa İnsan Hakları ve Anayasada insan hayatı en üstün değer olarak benimsenir. Kişinin en temel hakkı yaşama hakkıdır. Bu nedenle insanın temel yaşama hakkının elinden alınması, insanın yaşamına son vermekle eş değerlidir.

İnsanın temel yaşam hakkı, anne karnından sağ olarak doğup bir kere dahi nefes alması ile başlar. Hayata karşı işlenen suçlar kapsamında, bir bebeğin ilk nefes alış verişinden itibaren yürürlüğe girer. Bir insanın canını kastetmek, öldürmek için, insanın sağ olmuş olması yani yaşıyor olması gerekir.

İnsan öldürmeye elverişli olan her hareket ile hayata karşı suç işlenebilir. Önemli olan yapılan hareketin karşısında bir ölümün gerçekleşmiş olmasıdır. Hayata karşı işlenen suçlar, kendi içinde kasten öldürme, intihara yönlendirme, taksirle öldürme suçlarıdır.

Kasten öldürme suçu, bir insanın bilerek ve isteyerek hayatına son verme eylemidir. Bu suç müebbet hapis ile cezalandırılır. Doğrudan kastla da olası kastla da işlense, kasten öldürme eylemi farklılık arz etmeyecektir. Failin bilerek ve isteyerek bulunmuş olduğu hareketin neticesini öngörerek hareket etmesi olası kasttır. Doğrudan kast ise öldürme eyleminin doğrudan işlenmesidir. 

Bir kimsenin yaşamına bilerek ve isteyerek son veren kişi kasten öldürme suçunu işler. Kasten öldürme sonucunda ölümün gerçekleşmesi silah, sopa, taş, yumruk gibi araçlarla olabilir. Yapılan hareketle netice arasında illiyet bağının bulunması, kasten öldürme suçunun işlenebilmesi için gereklidir.

Kasten öldürmeye teşebbüs suçu, kasıtlı olarak öldürme eylemi adına hareket edilmesi ile oluşur. Bir kişi öldürmek için harekete geçip, elinde olmayan nedenlerle eylemini gerçekleştiremezse, kasten öldürmeye teşebbüs suçunu işlemiş olur. Kasten öldürme suçu ani suçtur. Ancak tasarlayarak öldürme hali, kanunda, kasten öldürme suçunun ağırlaştırıcı nedeni olarak belirtilir.

Türk Ceza Kanunu’nun 82. Maddesinde, kasten öldürme suçunun nitelikli halleri belirtilmiştir.

1. Kişinin tasarlanarak öldürülmesi,
2. Kişinin canavarca hisle veya eziyet çektirilerek öldürülmesi,
3. Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle öldürülmesi,
4. Üstsoy veya altsoylardan birinin ya da eşine veya kardeşine karşı öldürülmesi,
5. Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumdaki birisinin öldürülmesi,
6. Gebe olduğu bilinen kadının öldürülmesi,
7. Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle öldürülmesi,
8. Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla birinin öldürülmesi,
9. Kan gütme saiki (kan davası) ile birinin öldürülmesi,
10. Töre saikiyle birinin öldürülmesi halinde kasten öldürmenin nitelikli hali işlenmiş olacaktır.

Ağır ceza mahkemesi, kasten öldürme suçunda görevli mahkemedir. Dava, ağır ceza mahkemesinde görülür. Kasten öldürmenin nitelikli halinin cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır. 

Türk Ceza Kanunun 85. Maddesi ‘(1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.’ Şeklindedir.

Taksirle öldürme suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Bazı durumlarda failin bir hareketi, birden fazla kişinin ölümüne neden olur. Bazen birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olabilir. Böyle bir durumda iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile karşılaşılır. En az bir ölümle birlikte yaralanma ya da ölümlerin gerçekleştiği taksirle öldürme suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.

Bilinçli taksir, taksirin bir diğer türüdür. Bilinçli taksirde, kişinin hareketi sonucu bir suç öngörülür ancak yetenek ya da şansa güvenerek hareket etmesi halinde suç işlenmiş olduğu taksirdir. Örneğin; kırımızı ışıkta geçen bir araç, başka bir araca çarpıp, ölüme neden olması halinde bilinçli taksirli öldürme suçunu işlemiş olur. Bilinçli taksir ile suç işlenmesi halinde, failin cezası üçte birden yarıya kadar artırılır. 

Hareket kasıtlı değil ise ve o suçun taksirle de işlenebileceği yasada öngörülmemişse, fail beraat eder. Bu nedenle taksirli suçlar yasada tek tek gösterilmiştir.

1. Taksirle öldürme suçu (TCK 85),
2. Taksirle yaralama (TCK 89),
3. Taksirli iflas (TCK 162),
4. Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması (TCK  171),
5. Atom enerjisi ile patlamaya sebebiyet verme (TCK 173),
6. Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma (TCK 180),
7. Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK 182),
8. Devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama (TCK 329),
9. Yasaklanan bilgileri açıklama (TCK 336),
10. Taksir sonucu casusluk fiillerinin işlenmesi (TCK 338)

Başkasının intihar etmesine teşvikte bulunmak, azmettirmek, başkasının intihar kararını kuvvetlendirmek veya herhangi bir şekilde yardım etmek intihara yönlendirme suçunu işlemiş olmaktır. İntihara yönlendirme suçunun ceza karşılığı iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.

Başkalarını açık bir şekilde intihara teşvik eden kişi ya da kişiler ağır hapis cezası ile karşılaşırlar. Bunun için, birden fazla kişinin duyacağı bir ortam ya da durumda intihara yönlendirme olmalıdır. Bu bir televizyon programı ya da radyo yayını olabilir. Bu gibi yayınlarda intihara teşvik edici unsurlara yer verilirse, alenen intihara teşvik suçu işlenmiş olur. Eylemin suç sayılması için intihar eden biri ya da birilerinin olması gerekmez. İntihara alenen teşvik eden kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası öngörülecektir.

İntihara yönlendirme suçunda genel kast aranır. Bu suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir. Kişi bilerek ve isteyerek bu suçu işleyebilir, Suç, mağdurun intihara kalkışması ile tamamlanmış olur. İntihara yönlendirme suçundan mağdur olan kişinin intiharı gerçekleşmesi halinde dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.

Asliye Ceza Mahkemesi, intihara yönlendirme suçunda görevli olan mahkemedir.