Mal Varlığına Karşı Suçlar

Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesi ile 147. maddeleri arasında yer alan hırsızlık suçu, mal varlığına karşı işlenen suçlar arasındadır. Bir suçun hırsızlık suçu olabilmesi için, malın taşınır olması gerekir. Başkasına ait olan bir malı, kişinin rızası dışında ait olduğu yerden başka bir yere götürülmesi bu suçun oluşmasına zemin hazırlar.Hırsızlık suçunun basit haline verilen ceza, yasalarımızda 1 yıldan 3 yıla kara hapis cezasıdır. Suçun nitelikli halleri ise 142. maddenin ilk fıkrasında belirtilmiştir. Hırsızlık suçunun nitelikli halinin cezası 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır. Asliye Ceza Mahkemesi, hırsızlık suçunda görevli olan mahkemedir. Bu suçun mahkemesi asliye ceza mahkemesidir. Eğer soruşturma sürerken, fail mağdurun zararını giderirse cezasında 2/3 oranında indirim gerçekleşir. Dava açıldıktan sonra zarar giderilir ise failin cezası yarı oranında düşer. Hırsızlık suçu şikayete tabi olmayan bir suçtur. Bu nedenle soruşturma veya kovuşturma şikayete tabi tutulmadan gerçekleştirilir.

Türk Ceza Kanunu’nun 148. maddesi ile 150. maddesi arasında yer alan yağma suçu, failin bir başkasını tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslimine veya alınmasına karşı koymaya mecbur kılınması halinde ortaya çıkar. Yağma suçu ile hırsızlık suçu birbirine benzer. Her iki suçta da taşınır mal kişinin rızası haricinde alınır. Yağma suçunun hırsızlık suçundan farkı, cebir veya tehdit unsurudur.Yağma suçunda, görevli olan mahkeme ağır ceza mahkemesidir ve dava, suçun işlendiği yerde ağır ceza mahkemesinde görülür. Yağma suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almaz. Soruşturma veya kovuşturma kendiliğinden (resen) başlatılır.Yağma suçunda, etkin pişmanlık hükümleri uygulanır. Yağma suçunun temel halinin cezası 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır. Nitelikli halinin cezası ise 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasıdır.

Türk Ceza Kanunu’nun 151. ve 152. maddesinde mala zarar verme suçu ve ceza düzenlenmiştir. Bir başkasının taşınır veya taşınmaz malına bilerek ve isteyerek zarar veren, tahrip eden, yok eden, bozan veya kirleten söz konusu suçu işlemiş olacaktır. Mala zarar verme suçu, hem taşınır mallarda hem de taşınmaz mallarda işlenebilmektedir.Mala zarar verme suçunun basit hali şikayete ve uzlaşmaya tabidir. Mağdur olan kişi, fiili ve faili öğrendikten itibaren 6 ay içerisinde şikayette bulunabilir. Eğer 6 ay içerisinde şikayetini gerçekleştirmezse hakkını kaybeder. Suçun basit halinin cezası ise 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası olarak belirlenmiştir.Suçun nitelikli halinin işlenmesi halinde daha ağır ceza ile karşılaşılır. Nitelikli hali, şikayete ve uzlaşmaya tabi değildir. Soruşturma savcılık tarafından resen (kendiliğinden) başlatılacaktır.Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulandığı mala zarar verme suçunda, fail, suçu işledikten sonra vermiş olduğu zararı gidermesi halinde cezasında indirim uygulanabilir. Fail, soruşturma aşamasındayken dava açılmadan önce zararı giderir ise fail hakkında verilecek cezada 2/3’üne kadar indirime gidilir. Dava açıldıktan sonra ve hüküm verilmeden önce zararın giderilmesi halinde ise faile verilecek ceza ½ oranında indirilir.

Türk Ceza Kanunu’nun 153. maddesinde, ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu ve cezası düzenlenmiştir. İbadethanelere, eklentilerine, eşyalara, mezarlara, mezar üzerindeki yapılara, tesislere yönelik olarak yıkma, bozma, kırma veya kirletme halinde söz konusu suç işlenmiş olur.Fail, kanun kapsamında belirtilen yer veya yapıları yıkma, bozma, kırma eyleminde bulunulur ise 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası uygulanır. Kanun kapsamında belirtilen yer veya yapıları kirleten fail hakkında ise 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası uygulanır. Ancak ilgili dini inanışı tahkir etmek amacıyla işlenmesi halinde verilecek cezada 1/3 oranında artırım yapılır.İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almaz. Bu nedenle şikayet için bir süre bulunmamaktadır. Savcılık tarafından soruşturma kendiliğinden başlatılır.

Hakkı olmayan yere tecavüz suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 154. maddesinde yer almaktadır. Failin hukuki bir hakka dayanmadan taşınmaz mal veya eklentilerinde malikmiş gibi davranan, işgal eden veya sınırlarını değiştiren veya bozan veya hak sahibinin yararlanmasına engel olunmasıdır.
Hakkı olmayan yere tecavüz suçunun cezası, 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 1000 güne kadar da adli para cezasıdır. Söz konusu suç, şikayete tabi suçlar arasında yer alır. Suçun basit, temel hali (TCK 154/1) şikayete tabi olup diğer fıkraları şikayete tabi değildir. Şikayete tabi olan hal adına fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde şikayet hakkının kullanması gerekir.

Türk Ceza Kanunu’nun 155. maddesinde güveni kötüye kullanma suçu yer alır.  Mal sahibi tarafından zilyetliği devredilen malı amacından farklı olarak kendi yararına ya da başkasının yararına kullanılması halinde suç işlenmiş olacaktır.Güveni kötüye kullanma suçunun temel halinin cezası 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır ve şikayete tabidir. Mağdurun 6 ay içerisinde şikayet yoluna gitmelidir.Türk Ceza Kanunu’nun 155. maddesinin ikinci fıkrasında, güveni kötüye kullanma suçunun nitelikli hali düzenlenmiştir. Suçun nitelikli hali şikayete tabi değildir. Soruşturma savcılık tarafından resen başlatılır. Etkin pişmanlık hükümleri, güveni kötüye kullanma suçunda uygulanabilir. Eğer soruşturma devam ederken fail, mağdurun zararını giderirse hakkında verilecek olan cezada 2/3 oranında indirim yapılır. Mahkeme aşamasında zarar giderilirse faile verilecek olan cezada ½ oranında indirim uygulanır.

Türk Ceza Kanunu’nun 156. Maddesinde yer alan bedelsiz senedi kullanma suçu, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Senedin kısmen veya tamamen borcu ödenmiş olmasına rağmen senedin kullanılması halinde bedelsiz senedi kullanma suçu işlenmiş olur. Senedin kısmen veya tamamen ödenmiş olmasına rağmen yeniden ciro edilmesi, piyasaya sürülmesi ya da icra takibine konulması halinde suç meydana gelir.Bedelsiz senedi kullanma suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer alır. Suçu işleyen failin ve fiilin öğrenilmesinden itibaren 6 aylık süre içerisinde şikayet unsuru oluşturulmalıdır.Bedelsiz senedin kullanıldığına dair iddia, ancak yazılı delil ile ispatlanabilir. Tanık delili ile bedelsiz senedin kullanıldığı ispatlanamaz.

Türk Ceza Kanunu’nun 157. Ve 159. Maddeleri arasında dolandırıcılık suçu bulunur. Dolandırıcılık, kelime anlamı ile hile veya aldatma yoluyla menfaat sağlamaktır. Dolandırıcılık suçunun cezası 1 yıldan 5 yıla kadar hapis veya 5000 güne kadar hapis cezasıdır. Nitelikli dolandırıcılık ise 3 yıldan 10 yıla kadar hapis veya 5000 güne kadar hapis cezası ile cezalandırılır.Basit dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık suçu şikayete tabi suçlardandır. Savcılık soruşturmayı resen (kendiliğinden) başlatır.

Türk Ceza Kanunu’nun 160. maddesinde, kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu düzenlenmiştir. Bu suçun işleniş şekli, kaybolarak malikin zilyetliğinden çıkan ya da hata sonucu ele geçen eşyanın yetkili mercilere bilgi verilmeden eşya üzerinde sahibi gibi davranmak şeklinde gelişir.Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçunun cezası 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.

Türk Ceza Kanunu’nun 161. maddesinde hileli iflas suçu düzenlenmiştir. Hileli iflas suçu, tacirin alacaklısının alacağını temin etmemesi için hileli olarak malvarlığını eksiltmesi anlamına gelir. Hileli iflas suçunun cezası 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıdır ve bu suç şikayete tabi suçlar arasında yer almaz. Soruşturma savcılık tarafında resen başlatılır. Hileli iflas suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanır. Suçun işlenmesinden sonra failin suçtan pişman olarak mağdurun zararını gidermesi halinde cezasında indirim uygulanır. Soruşturma aşamasında zararın giderilmesi halinde cezada 2/3 oranında indirim uygulanır. Mahkeme açılmasında sonra, hüküm verilmesinden önce zararı gidermesi halinde ise failin cezasında ½ oranında indirim uygulanacaktır.

Türk Ceza Kanunu’nun 162. maddesinde taksirli iflas suçu düzenlenmiştir. Taksirli iflas suçunun cezası 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Taksirli iflas suçu şikayete tabi suçlardan değildir. Savcılık soruşturmayı resen (kendiliğinden) başlatır.Bu suçta etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir. Soruşturma aşamasındayken mahkeme açılmadan önce zararın giderilmesi durumunda ceza 2/3 oranında iner. Mahkeme açıldıktan sonra, hüküm verilmeden önce zararın giderilmesinde failin cezasında ½ oranında indirim uygulanır.

Türk Ceza Kanunu’nun 163. maddesinde karşılıksız yararlanma suçu ve cezası yer alır. Karşılıksız yararlanma suçu, bedel ödemeden ve abone olmadan bir hizmetten hukuka aykırı olarak yararlanılmasını ifade eder.

Karşılıksız yararlanma suçuna ;

1. Otomatlar aracılığı ile sunulan ve bedeli ödendiği takdirde yararlanan hizmetten ödeme yapılmadan yararlanılması,
2. Telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan rıza olmadan yararlanması,
3. Elektrik enerjisinin, suyun veya doğalgazına sahibin rızası olmadan yararlanılması, örnek verilebilir.

Karşılıksız yararlanma suçunun cezası, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Karşılıksız yararlanma suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almaz. Savcılık, soruşturmayı resen (kendiliğinden) başlatır. Suçtan mağdur olan kurum ya da kişi şikayetçi olmadığını bildirmiş olsa da suça bir etkisi olmaz.

Türk Ceza Kanunu’nun 164. maddesinde şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi suçu ve cezası yer alır. Suçun tanımı, şirket veya kooperatifin kurucusu, ortağı, yöneticisi, idarecisi, müdürü, temsilcisi veya denetim kurulu üyeleri tarafından şirket veya kooperatif hakkında yanlış bilgi vererek ilgili kuruma zarar vermesi olarak açıklanabilir.Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçunun cezası, 6 aydan 3 yıla kadar hapis veya 1000 güne kadar adli para cezası olarak belirlenmiştir.

Türk Ceza Kanunu’nun 165. Maddesinde suç eşyasının satın alınması veya kullanılması suçu düzenlenmiştir. Suç sonucu elde edilen malı satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi suç işlemiş olur. Suç eşyasının satın alınması veya kullanılması suçunun cezası 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 1000 güne kadar adli para cezası olarak belirlenmiştir. Suçun soruşturması resen (kendiliğinden) başlatılır çünkü şikayete tabi suçlardan değildir.

Türk Ceza Kanunu’nun 166. maddesinde bilgi vermeme suçu düzenlenmiştir. Kişi hukuki ilişkiye dayanarak almış olduğu eşyanın suç sonucu elde edildiğini veya suç işleme nedeniyle elde edildiğini öğrenmesine rağmen yetkili makamlara bildirimde bulunmazsa söz konusu suçu işlemiş sayılır.Bilgi vermeme suçunun cezası 6 aya kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun takibi savcılık tarafından kendiliğinden başlatılır, suç şikayete tabi değildir. Bilgi vermeme suçu uzlaşmaya tabi suçlar arasında yer almaz. Taraflar arasında uzlaşma gerçekleşse dahi yargılama aşamasına herhangi bir etkisi bulunmayacaktır. Bilgi vermeme suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmamaktadır.