Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar Nelerdir ?

Şikâyet kelime anlamı itibari ile hukuk kuralları içerisinde bireye tanınmış bir kamu hukuku yetkisi anlamını taşımaktadır. Şikâyet hakkı anayasal bir haktır. Takibi şikâyete bağlı suçlar; mağdur kişilerin şikâyetleri üzerine yasal bir süreç içerisinde başlayan suçlar arasında yer alan suçlardır. Şikâyet hakkı, kişinin kendisinden başka kimse için geçerli değildir, herhangi bir şekilde devredilemez. Takibi şikâyete bağlı suçlar Türk Ceza Kanunu’nda ve diğer kanunlarda da düzenlenmiştir.

Takibi şikâyete bağlı suçlar, kanunda gerçekleşen suçun kanunlar çerçevesinde yapılan tanımında “mağdurun şikâyet” ya da “şikâyet üzerine” ifadeleri özellikle belirtilmektedir. Şikâyete tabii suçlar; mağdurun şikâyeti olmadan soruşturulamaz. Bu suçlar; Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesinde düzenlenmiştir.

Takibi şikâyete bağlı suçlar şu şekilde sıralanabilir:

• Hakaret suçu,
• Cinsel taciz suçu,
• Tehdit suçu,
• Cinsel saldırı suçu,
• Hakaret suçu,
• Özel hayatın gizliğini ihlal suçu,
• Taksirle yaralama suçu,
• Basit kasten yaralama suçu,
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu,
• Dolandırıcılık suçu,
• Hileli ve Taksirli iflas suçu,
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçları
• Aile hukukundan kaynaklı yükümlülüklerin ihlali suçu.

Takibi şikâyete bağlı suçlarda şikâyet süresi; failin ve fiilin öğrenilmesi halinden itibaren 6 ay olmaktadır. Müştekinin şikâyet hakkını kullanabilmesi durumunun oluşabilmesi için hem faili hem de fiili öğrenmesi gerekmektedir.

Türk Ceza Kanunu Madde 73’te yapılan düzenleme şu şekildedir:

“Madde 73- (1) Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikâyette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.

(2) Zamanaşımı süresini geçmemek koşuluyla bu süre, şikâyet hakkı olan kişinin fiili ve failin kim olduğunu bildiği veya öğrendiği günden başlar.

(3) Şikâyet hakkı olan birkaç kişiden birisi altı aylık süreyi geçirirse bundan dolayı diğerlerinin hakları düşmez.

(4) Kovuşturma yapılabilmesi şikâyete bağlı suçlarda kanunda aksi yazılı olmadıkça suçtan zarar gören kişinin vazgeçmesi davayı düşürür ve hükmün kesinleşmesinden sonraki vazgeçme cezanın infazına engel olmaz.

(5) İştirak halinde suç işlemiş sanıklardan biri hakkındaki şikâyetten vazgeçme, diğerlerini de kapsar.

(6) Kanunda aksi yazılı olmadıkça, vazgeçme onu kabul etmeyen sanığı etkilemez.

(7) Kamu davasının düşmesi, suçtan zarar gören kişinin şikâyetten vazgeçmiş olmasından ileri gelmiş ve vazgeçtiği sırada şahsi haklarından da vazgeçtiğini ayrıca açıklamış ise artık hukuk mahkemesinde de dava açamaz.”

TCK’nın 73.Maddesine göre şikâyet hakkı bulunan kişinin 6 ay içerisinde şikâyette bulunması gerekir. Bunun aksi bir durum olduğunda o suç ile ilgili bir soruşturma yapılamaz. Birden fazla kişinin şikâyet hakkına sahip olduğu durumlarda içlerinden biri bu süreyi geçirmesi diğer kişilerin var olan haklarına etki etmemektedir.

Takibi şikâyete bağlı suçlarda sürenin başlangıcı hakkı bulunan kişi; fiil ve faili öğrenmesinden itibaren başlar. Şikâyet hakkı bulunan kişinin şikâyetten vazgeçmesi durumunda dava düşer ancak karar kesinleştikten sonra vazgeçilme durumu cezaya engel olmaz. Takibi şikâyete bağlı suçlarda şikâyet süresi, mağdurun fiil ve faili öğrenmesinden itibaren 6 aydır. Türk Ceza Kanunu Madde 73/1 ve 2’ye göre müştekinin sahip olduğu şikâyet hakkını kullanabilmesi için faili ve fiili öğrenmesi gerekmektedir.

Kanun maddesinin birinci fıkrasında şikâyet süresi 6 ay olarak belirtilmiş ise de aynı maddenin ikinci fıkrasında geçen ”zamanaşımı süresini geçmemek koşuluyla” ibaresinde bu hakkın kullanılabileceği 6 aylık sürenin de dava zamanaşımı içerisinde bulunması gerekir. Sürenin geçmesinden sonra şikâyet hakkı kullanılamayacağı gibi bu süre kesindir. Takibi şikâyete bağlı suçlarda soruşturma ve kovuşturma hallerinde şikâyet hakkının kullanılması ve şikâyetten vazgeçme durumunda bir ceza avukatından hukuki yardım alınmasında fayda vardır.